حضور مردم در تشییع رئیسی لزوماً به معنای مشارکت بالا در انتخابات نیست | انتخابات مجلس فاجعه نبود

رویداد ۲۴| سعید شمس: آنجایی که ایران در چند ماه گذشته انتخاباتی با کمترین رای ممکن تجربه کرده است، نگرانی درباره میزان مشارکت در انتخابات هشتم تیر سال جاری شدت گرفته است.

در این میان، گروهی از اصول‌گرایان تشییع مرحوم ابراهیم رئیسی را نشانه‌ای از مشارکت بالا در انتخابات آتی می‌دانند. این دیدگاه البته منتقدان خود را دارد. عباس سلیمی نمین، تحلیل‌گر سیاسی اصول‌گرا در گفتگو با رویداد ۲۴، قویا این موضوع را که «مردمی که در تشییع بودند، در انتخابات هم می‌آیند» رد می‌کند.

می‌توان تشییع پرجمعیت مرحوم رئیسی را نشانهٔ آن دانست که انتخاباتی با مشارکت بالا در پیش داریم؟

ارزیابی رفتار مردم نسبت به هر مساله یا موضوعی باید مستقلاً صورت ‌گیرد. مثلاً مردم رییس‌جمهور مرحوم را شایسته قدردانی می‌داند و از او تجلیل می‌کند. انتخابات هم اگر انتخاباتی رقابتی و سالم باشد، حضوری پرشور در پای صندوق رای خواهد داشت. در پاسخ به پرسش شما باید بگویم «خیر»، این دو موضوع خیلی مرتبط باهم نیستند. یعنی اینکه مردم به خاطر پاکی و صداقت رئیسی در تشییع شرکت کردند، نمی‌تواند دلیلی بر این باشد که مردم بی‌توجه به شرایط و فضای انتخاباتی، خود را ملزم به رای دادن ببینند و رای بدهند. تاکید این است؛ اگر شرایطی که رهبری چندبار برای برگزاری انتخابات با شرایط مطلوب اعلام کردند، محقق شود مردم هم با انگیزه بالا خودشان را به پای صندوق‌های رای خواهند رساند.

شرایط مطلوب یعنی فضای رقابتی؟

بله. برای اینکه نظام و مردم از انتخابات بهره لازم را ببرند، لازم است فضای رقابتی حاکم شود تا مردم با سلیقه‌های مختلف بتوانند کاندیدای مورد نظر خودشان را به نوعی در بین نامزد‌ها ببینند که علی‌القاعده در اینصورت انتخابات پرشوری خواهیم داشت.

رهبری در ادوار مختلف فضای رقابتی را مطالبه می‌کند، اما مخصوصا در سه انتخابات گذشته روند کاملا متناقض با این مطالبه بود. برای بخشی از مردم این پرسش به وجود آمده که مگر می‌شود، درخواست رهبری به این روشنی نادیده گرفته شود.

در اینکه رهبری فضای رقابتی را اولویت می‌دانند، هیچ شک و تردیدی نیست. حتی در سال ۱۴۰۰، رهبری به صراحت از واژه «ظلم» درباره ردصلاحیت علی لاریجانی استفاده کردند.

اما شورای نگهبان سه ساعت بعد بیانیه داد و بر نظرش تاکید کرد. اینکه مطالبه رهبری به این راحتی نادیده گرفته شود، از نظر مردم غیرقابل باور است.

در خیلی جا‌ها رهبری نظری می‌دهند و در عمل هیچ اتفاقی نمی‌افتد. نه تنها رهبری، بلکه نظرات امام هم با بی‌توجهی مواجه می‌شد. یکی از انتقاد‌های جدی امام به میرحسین موسوی این بود که دخالت مردم در امور فرهنگی و اقتصادی کاملا تعطیل شده بود که امام چندین بار تذکر دادند، اما موسوی هیچ قدمی در راستای عمل به خواسته امام برنداشت و تا آخر هم این امر محقق نشد. انتخاباتی که رهبری تاکید دارند، سه مولفه و سه شاخص دارد. رهبری طبیعتا در این قضیه مهم با کسی تعارف ندارند. اینکه رهبری انتخابات را مشارکت مردم در امور خودشان می‌دانند، واقعا می‌خواهند این روند تحکمیم شود و هر بار هموارتر شود. تاکید می‌کنم، دعوت رهبری برای انتخابات رقابتی واقعی است. حتی رهبری صراحتا گفته‌اند، تمایلی برای دخالت در امور ندارند. اما در انتخابات سال ۱۳۸۴ خواستار رفع موانع از حضور آقایان معین و مهرعلیزاده در انتخابات شدند. ایشان درباره آقای لاریجانی هم تاکید کردند، خطا باید اصلاح شود.

بیشتر بخوانید: سلیمی نمین: قطعا امکان حضور برای اصلاح طلبان فراهم می‌شود / آقایان جهانگیری، همتی و لاریجانی مشکلی برای حضور در صحنه ندارند

قبول دارید، اینکه نظر امام درباره دخالت‌دادن مردم در امور نادیده گرفته شود، قابل قیاس با این نیست که رهبری با صراحت خواستند، ظلم به لاریجانی جبران شود. می‌توان گفت، جریانی در درون حاکمیت نفوذ کرده تا کارشکنی کند؟

نه، نه، نه. این نظری غیرواقعی است. در پرونده علی لاریجانی شورای نگهبان اعلام کرد، یکی از ۴ رکن مسئول در تعیین صلاحیت‌ها چنین گزارشی داده است و ما مقصر نیستیم. البته فرصت هم برای اصلاح از دست رفته بود. البته بعد از این اتفاق، سخنگوی نشر و آثار رهبری مجددا تاکید کردند که رهبری اصلا راضی نبوده و خواستار اصلاح بودند.

مگر می‌شود گفت چون فرصتی نمانده نباید مطرح شود؟

اگر خواهان اصلاح بودند، می‌توانستند. این رد صلاحیت بر اساس ارزیابی گزارش یکی نهاد رسمی بود.

*آقای نبویان در انتخابات مجلس دهم با ۶۹۲۸۷۷ رای در تهران پنجاه و دوم و در انتخابات مجلس دوازدهم با ۵۹۷۷۷۰ رای اول شد. این فاجعه کافی است تا تلنگری برای تصمیم گیران نظام حکمرانی باشد؟

من تعبیر فاجعه را قبول ندارم.

*مشارکت ۸ درصدی در تهران فاجعه نیست؟!

غالباً در همه نظام‌های سیاسی مشارکت در مجلس خیلی بالا نیست. البته عرض کردم، رهبری مشارکت بالا را باعث رشد سیاسی جامعه می‌دانند. با این توضیح که با رشد سیاسی جامعه می‌توانیم، جلوی اشتباه و خطا‌ها را بگیریم. این بحثی که شما می‌گویید درست است، اما فاجعه نیست. گاهی وقت‌ها برخی جریان‌های سیاسی دنبال گروکشی از «انتخابات رقابتی» می‌روند. مثلا می‌گویند ما می‌آییم به این شرط که چهره‌های تندرو و متخلف که ساختارشکنی کرده‌اند، تایید صلاحیت شوند که قطعاً این گروکشی کار درستی نیست. اما متاسفانه اصلاح‌طلبان در انتخابات گذشته این کار را کردند.

اصرار به تایید چه کسی داشتند؟

حالا من اسم نمی‌برم. اما تاکید کردند، باید همه تایید‌صلاحیت شوند. طبیعی است، کسانی که جامعه را تا مرز درگیری‌های اجتماعی و نزاع‌های طبقات باهم دیگر پیش بردند، نباید مجوز حضور در انتخابات را داشته باشند. در واقع هر کس که قانون اساسی را قبول ندارد، نمی‌تواند در مناسب مهم فعالیت داشته باشد؛ بنابراین اگر در گذشته اشکال‌هایی بوده است، این نبوده که اصولگرایان سعه‌صدر لازم را نداشتند. متاسفانه بعضی از اصلاح‌طلبان بسیار بسیار زیاده‌خواه هستند. یعنی هم می‌خواهند بیرون از نظام باشند تا از مزایای مخالفین نظام بهره‌مند شوند و هم در درون نظام باشند تا از مزایای نظام سهمی داشته باشند تا بتوانیم بگوییم، کار را برای مدیریت و اصلاح امور دشوار می‌کنند.